GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
141
Fransa’da Yurttaşlık Eğitimi ve Gençlik
olarak, yetişkinlere ait kurumsal uygulamaları değil, daha orijinal ve öğrencilerin olgunluk
seviyesine ve yaşına daha uygun, esnek ve öğrencilerin oylarıyla düzenlenmiş bir yönet-
melik ve bir yapı oluşturmak gerekmektedir(Xypas, 2003, s.50). Yurttaşlığın etik anlam-
daki gelişiminde, öğrencilerin yakın çevresiyle kurduğu ilişkilerin öncelikli hale getirilmesi
gerekmektedir. Özellikle hassas bölgelerdeki okullarda okuyan öğrencilerin karşılaştıkları
sorunlar çerçevesinde bir eğitim verilmesi amaçlanmalıdır (Xypas, 2003, s.51). Yurttaş-
lığın duygusal boyutunda ise, eğitim kurumunun öğrenciler tarafından bir yaşam alanı
olarak benimsetilmesine katkıda bulunabilecek bir sisteme odaklanılmalıdır. “La Cité des
Lycéens” adlı çalışmasında Rayou, liseli gençlerin okulu bir yaşam alanı olarak algılama-
dıkları ve duygusal bağ oluşturup kendini buraya angaje edebilecek seviyede bir ilişki
kuramadığını ifade etmiştir (Rayou, 1998).
En son olarak, 2012 yılında, hükümetin yaptığı bir girişimle, okul, vatandaşlık öğretiminin,
eşitlik, özgürlük, kardeşlik, laiklik, ayrımcılığın reddi, adalet gibi cumhuriyetçi değerlerin
paylaşımının aktarıldığı yer olarak tanımlanmıştır (Bier, 2014, ss. 7-13).“Okulsal Yurttaşlık”
ifadesi bugün bazılarına şüpheci bir karşıtlık temelinde kendini göstermektedir. Sorun şu-
radan kaynaklanmaktadır: Yetişkin statüsü olarak görülen yurttaşlık kullanımını, okul ça-
ğındaki öğrenci olma statüsüyle uzlaştırmak nasıl mümkündür? Diğer bir deyişle, yetişkin
olmayan birinin, verilen yurttaşlık eğitiminin öğretilerini uygulama kapasitesinde olduğu
öne sürülemez. Bu sorun, 1954’lerden itibaren Hannah Arendt’in bir çalışmasında ortaya
konulmuş olup günümüzde hala sembolik bir öneme sahiptir (Arendt, 1989).Ona göre,
çocuklar ve yetişkinler arasında bir sınır oluşturmak gereklidir. Çünkü ancak, böyle bir
sınırın varlığı, hem çocukların eğitimini akılcılaştıracak hem de yurttaşların gücünü kul-
lanabilmesini sağlayacaktır. Çocuk, eğitilmelidir, ancak bu süreç boyunca yurttaş olarak
kabul edilemez. Yetişkin ise, öğrenmeye devam etse bile eğitilemez: Neyi öğreneceğine
karar veren, kendi yolunu çizen, seçimleri vasıtasıyla yönetime doğrudan veya direkt ola-
rak katılan yetişkinin kendisidir (Meirieu, 2003, ss. 9-14).
Sonuç
Fransız yurttaşlık eğitiminin merkezini kent (cité) oluşturur. Fransa’da aynı çevrede bir ara-
da yaşamayı öngören kent yaşamındaki uyum ve birlik, oluşturulan programlar ve yurttaş-
lık bilgisi yoluyla sağlanabilir. Fransa’da ortak hukuku ve ortak kuralları önceleyen siyasi
yurttaşlık, okulda sosyal ilişkilerin düzenlenmesine yönelik, “Cité”(Kent) modeli çerçeve-
sinde ifadesini bulmaktadır (Raveaud, 2006).Yurttaşlık eğitimi aslında siyasal bir projedir.
Bu düzlemde istenilen amaç, eğitimsel, kültürel, sportif faaliyetlerin gelişimi, gençlerin
meslek, bilgi, hareketlilik aracılığıyla özerklik arayışı, bir arada yaşama ve farklı kimliklere
saygı duymak ve yurttaşlık sorumluluğuna katkı sağlamaktır. Bu anlamda François Au-
digier’nin Avrupa Konseyi’ndeki söylemi önemlidir: Yurttaşlık eğitimi, bireysel ve kolektif
olan arasında eklemlenmeyi öne çıkaran hukuksal bir boyuta sahip olsa da, alt amaçların-
