16
Senem Aslan
galanmış ve suç davranışına eğilimlerinin olduğunu vurgulamaktadır (Gökulu, 2010, s.
223). Gölbaşı’da çöküntü bölgeleri ve dışlanma ilişkisine dikkat çekerek toplumda bu tür
bölgelere karşı geliştirilen mekânsal etiketlemenin sonucunda ortaya çıkan ayrımcı dav-
ranışların bu bölgelerde yaşanan sorunların katlanmasını beraberinde getirdiğine dikkat
çekmektedir (Gölbaşı, 2008, s. 112). Böylece yaşanılan çevrenin özellikleri suç davranışını
açıklamada kullanılan önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sosyal Katılımcılık
Sosyal dışlanma sadece gelir ve tüketim sorunları üzerine odaklanmayarak yaşamı iyileş-
tirecek olanaklardan kısmen veya tamamen yoksun olma durumunu ele almaktadır (Sa-
pancalı, 2005/3, s. 57). Bu nedenle, sosyal dışlanmanın belirlenmesinde sosyal katılımcılık
ve katılımın seviyesi önemli değişkenler arasında bulunmaktadır.
Sosyal dışlanma bireylerin toplumun bütününe katılımını sağlayan sosyal, ekonomik ve
politik kaynaklardan mahrum bırakılma süreci olarak tanımlanmaktadır. Bu süreç öncelik
olarak yoksulluk ve düşük gelirle ele alınmaktadır fakat ayırımcılık, düşük eğitim düzeyi,
kötü çevre koşulları bu süreci destekleyen önemli unsurlardır. Bu süreç boyunca bireyler
hayatlarının belli bir süresinde kurumlardan ve servislerden, sosyal ağlardan ve toplumun
büyük çoğunluğunun sahip olduğu gelişim fırsatlarından mahrum kalmaları söz konusu
olmaktadır (Pierson, 2001, s. 7).
Sosyal katılımcılık toplumun geneli tarafından katılımın olduğu aktivitelere katılım olarak
tanımlandığı gibi daha belirli bir şekilde “kurumlara” katılım veya “ekonomik büyümeye
veya ilerlemeye” katılım şeklinde tanımlanmaktadır (Farrıngton , 2002, s. 4).
Bireylerde toplumun genel yaşamına (mainstream life of society) katılımın gerçekleşme-
diği durumlarda dışlanma gerçekleşmesi sonucunda yoksulluk, suç davranışı ve ailenin
dağılımı gibi eğilimlerin ortaya çıkması söz konusu olabilmektedir (Levitas,2007, s. 20).
Sosyal katılımdan yoksunluk bireyin suç davranışına yönelimini kolaylaştırmakta olup suç-
luluk ve sosyal dışlanma ilişkisini anlamada önemli bir özellik olarak ele alınmaktadır.
Kültürel/Normatif Bütünleşme
Jehoel-Gijsbers ve Vrooman çok boyutlu bir olgu olan sosyal dışlanma kavramının kül-
türel/kurallarla bütünleşme boyutunu açıklarken toplumda uyulması gereken baskın de-
ğerlere ve normlara olan bağlılığa odaklanmaktadır. Söz konusu değerler ve normlar top-
lumun geneli tarafından kabul edilen kuralları kapsamaktadır. Toplumdaki her birey bu
kurallara uymak zorundadır aksi takdirde yasal bir yaptırım ile karşılaşması söz konusu
olabilmektedir. Bunun yanı sıra toplumda yazısız kurallar mevcuttur ve birey bu kuralla-
ra uymadığı takdirde olumsuz toplumsal yaptırımlarla karşılaşması olasıdır (Gijsbers ve
Vrooman, 2007, s. 20). Olumsuz yaptırımlarla karşılaşan bireyin sosyal dışlanmaya maruz
kalma olasılığı artmakta böylece dışlanmanın ortaya çıkmasında bu alt boyut önem ka-
zanmaktadır.
