GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
19
Sosyal Dışlanma ve Genç Suçluluğu
Jehoel-Gijsbers ve Vrooman sosyal dışlanma ile ilgili olarak geliştirdikleri kavramsal mo-
delin gelişiminde üç temel düşünceyi dikkate almışlardır. Bunlar (Gijsbers ve Vrooman,
2007, s. 18):
Sosyal dışlanma ekonomik-yapısal ve sosyo kültürel yaşamı ilgilendiren çok boyutlu bir
kavramdır. Teorik olarak maddi yoksunluk, sosyal haklara yetersiz erişim, eksik sosyal
katılım ve kültürel olarak bütünleşememeyi içermektedir.
Sosyal dışlanmış olma (durumun karakteristiği) özellikleri ve sosyal dışlanmayı (süreç) art-
tırma olasılığı olan risk faktörleri arasındaki ayrımın yapılması.
Risk faktörleri mikro düzeyde bireysel, mezo düzeyde resmi veya resmi olmayan organi-
zasyonlarda, makro düzeyde ise devlet veya toplum gibi genel yapılarda etkileri görüle-
bilmektedir.
Risk faktörleri ve sosyal dışlanma durumunun özellikleri arasındaki temel ayrım dört boyut
içerisinde tanımlanan “eksiklikler” temelinde sosyal dışlanmanın gelişim derecesi belirle-
nebilmektedir. Örneğin birey düşük gelire sahip olmakla sosyal olarak dışlanmış değildir
fakat temel ihtiyaçlarını karşılama, problemli borçlanmalar gibi maddi yoksunluk içerisin-
dedir. Düşük gelire sahip olmak gibi bir durum sosyal dışlanmanın bir göstergesi olamaz
ancak sosyal dışlanmanın bir risk faktörü olarak kabul edilebilir (Gijsbers ve Vrooman,
2007, s. 18).
Araştırmanın nitel kısmında denetimli serbestlikten yararlanan 18 suçlu genç birey üze-
rinde gerçekleştirilen görüşmelerde örneklemin sosyo demografik özelliklerinin bilgisi ile
sosyal dışlanmışlıkları ve suç davranışı arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Yarı yapılandırıl-
mış görüşme formunda görüşmenin amaçları doğrultusunda örneklemin sosyo demogafik
özellikleri, sosyal dışlanma süreçleri ve suç davranışı ile ilgili deneyimlerine yönelik sorular
yöneltilmiştir.
Saha çalışmasının ilk bölümü olan “Sosyal Dışlanma Ölçeği” Denetimli serbestlikten ya-
rarlanan 234 kişiye uygulanmıştır. Veriler IBM SPSS Statistics 22 programına aktarılarak
istatistiki analizler yapılmıştır. Çalışma verileri değerlendirilirken kategorik değişkenler için
frekans dağılımları, sürekli değişkenler için ise tanımlayıcı istatistikler (ort.±ss) verilmiştir.
Derinlemesine gerçekleşen görüşmelerin araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel
analiz kullanılmıştır. Betimsel analiz; elde edilen verilerin daha önceden belirlenen tema-
lara göre özetlenip yorumlandığı, görüşülen bireylerin görüşlerinin çarpıcı biçimde yansıt-
mak amacıyla sık sık doğrudan alıntıların kullanıldığı analiz tekniğidir (Yıldırım ve Şimsek,
2003, s. 42).
Bulgular
İki farklı yöntemle gerçekleştirilen saha araştırmasının bulguları bu başlık altında değer-
lendirilecektir. “Sosyal Dışlanma Ölçeği” ile elde edilen bulgulara yer verilecek daha sonra
