26
Senem Aslan
rüşmecilerden sadece birkaçının cezaevi süreci sonrasında geçimini sağlamak veya
aile bütçesine katkıda bulunmak amacıyla çeşitli sosyal yardım kurumlarına başvur-
dukları gözlenmiştir. Denetimli serbestlik hizmetinden yararlanan genç suçluların bu
hizmet kapsamındaki sosyal yardımlar hakkında bilgilendirilmesinin toplumsal bütün-
leşmelerine olumlu katkıları olduğu anlaşılmaktadır. Ancak görüşmecilerin birçoğunun
sosyal yardımlar hakkında bilgisinin olmasına karşın bu yardımlardan yararlanmak ko-
nusunda herhangi bir girişimde bulunmamalarının nedeninin başvuruda bulunsalar bile
herhangi bir karşılık alamayacakları konusundaki önyargıları olduğu anlaşılmıştır.
Görüşme yapılan kişilerin büyük çoğunluğunun Ankara’nın gelişmemiş, gecekondu
mahallelerinde ikamet ettikleri, bazılarının ise birçok kişi ile bir arada kaldığı bekar ev-
lerinde yaşadıkları saptanmıştır. Araştırmaya katılan sadece 6 görüşmeci sosyo-eko-
nomik olarak orta ve üst sınıfa ait toplumsal kesimin ikamet ettiği semtlerde yaşadığı
gözlenmiştir.
Derinlemesine görüşmelerden elde edilen bilgilerden görüşmeye katılan 18 kişinin suç
davranışı sonrası ve onu izleyen cezaevi süreci ve denetimli serbestlikten yararlanma
durumu sosyal katılımcılık alt boyutu bağlamında ele alındığında sosyal hayata katı-
lımları konusunda sorunlarla karşılaştıklarını ortaya koymaktadır. Gerçekleştirilen nicel
araştırmada da benzer bir sonuca ulaşılmış genç suçluların sosyal dışlanma düzeyi en
yüksek sosyal katılım alt boyutunda ölçülmüştür. Genç suçlular, gerek arkadaş çevresi
ile gerekse ailesi ile olan ilişkileri başta olmak üzere cezaevi sonrasında sosyal katılım
konusunda birtakım sorunlar yaşadıklarını vurgulamışlardır. Araştırmada görüşülen ki-
şiler ceza süreleri ve suç türleri her ne olursa olsun cezaevi sonrasında sosyal hayata
katılım konusunda zorlandıkları ve bu sorunların toplumla bütünleşmeleri konusunda
engel teşkil ettiğini vurgulamışlardır.
Genç suçlularla gerçekleştirilen niteliksel araştırma sonuçlarına göre, görüşmecilerin
çoğu cezaevine geri dönme kaygısı taşıdığını ve bir daha oraya dönmemek adına ya-
şamlarına yön verdiğini vurgulayarak yaşamlarının geri kalan kısmında toplumsal norm-
lara uyma konusunda hassas davranacağını belirtmiştir.
Sonuç
Elde edilen veriler değerlendirildiğinde genç suçluların yüksek düzeyde sosyal dışlan-
ma yerine düşük ve orta düzeyde sosyal dışlanmaya maruz kaldıkları gözlenmiştir. Uy-
gulanan sosyal dışlanma ölçeği sonucu elde edilen verilerle gerçekleştirilen istatistiki
sonuçlar önemli göstergelere ulaşılmasını sağlamıştır.
Saha çalışmasında genç suçluların ekonomik alanda yaşadıkları dışlanmada aylık gelir
ortalamasının yanı sıra eğitim seviyesi ile işsizlik belirleyici faktörler olarak karşımıza
çıkmaktadır. Özellikle genç suçluların toplumsal bütünleşmelerinde önemli bir engel
