137
KAMP LİDERLİĞİ
de belirtildiği gibi, ödülü alan kişi aldığı bu ödüle hangi davranışın neden
olduğunu bilmelidir.
3. Başlangıçta, arzu edilen davranış tipi her tekrar edildiğinde desteklenmeli
ve teşvik edilmelidir. Ancak davranış kazanıldıktan sonra, davranışın kalıcı
olduğundan emin olmanın en iyi yolu, davranış her tekrarlandığında değil,
değişken zamanlarda ya da aralıklı olarak ödülü vermektir.
4. Pozitif sözel pekiştireç kullanırken, bu pekiştireci vermekten çok daha
fazlasını yapmalısınız. Çocuğun davranışına ilişkin yorumlarınızı içeren
pekiştireçler çok daha büyük önem taşır: “Kendinle gurur duymalısın”
(teşvik) ya da “Seninle gurur duyuyorum” (övgü). Daha da ötesi, teşvik edici
sözleriniz amaca hizmet etmelidir: “Çok yorulmana rağmen yine de gayret
gösterdin” ya da “Tebrikler.”
5. Övgülü sözlerinizi kampçılara başkaları yokken yöneltin. Eğer herkesin
önünde yaparsanız, takdir edilen kişi mahcup olabilir. Daha da önemlisi,
olası arkadaş tepkisi zarar verici olabilir. Aynı çabayı gösterip aynı derecede
başarılı olan iki kişiden sadece birisi ödüllendirildiğinde, arkadaş çevresinde
ödüllendirilen kişinin daha yeteneksiz ve başarısız olduğunun kabul edildiği
görülmüştür. Bu nedenle, övgü ve ödülün başkalarından uzak bir ortamda
verilmesi doğru bir tercih olur.
Ceza
Ceza istenmeyen uygunsuz bir davranışı zayıflatmak ya da ortadan kaldırmak için
kullanılan bir diğer davranış yönetim tekniğidir. Ceza, kampçıya caydırıcı olması
için uyarı sunar. Ceza, azarlama ya da ayıplama şeklinde olabilir ve kampçıya ekstra
sorumluluklar ya da yapmaktan hoşlanmadığı bazı görevleri yükler. Örneğin; eğer
Enes bayrak törenine geç kalırsa, kamp lideri onu sert bir şekilde uyarabilir ya da
azarlayabilir. Seyfi toplu ders saati esnasında konuşuyorsa, kamp lideri ders bitiminde
orada kalmasını ve ders materyallerini toplayıp yerine koymasını isteyebilir. Berk
küfürlü sözcükler kuruyorsa, kamp lideri ondan ailesine yaptığı şey ve bunu neden
yapmış olduğu konusunda açıklayıcı bir mektup yazmasını isteyebilir.
Ceza ölçülü ve dikkatli bir şekilde, diğer bütün alternatifler denendikten ve işe
yaramadığı anlaşıldıktan sonra en son çare olarak kullanılmalıdır. Davranışta hızlı
bir düşüşe neden olacağından ve kısa sürede sonuç vereceğinden, cezanın başka
uygun alternatifler varken bile hemen başvurulabilecek bir araç olarak kullanılma
olasılığı yüksektir. Ancak belli sınırlılıkları ve dezavantajları olmasına rağmen,
cezanın kullanımının uygun olacağı yer ve durumlar yine de olacaktır.
Kamplarda ve diğer programlarda cezayla ilgili çok çeşitli işe yarar tekniklerden
yararlanılabilir. Örneğin;
hariç tutma
uygunsuz bir davranış sergileyen kampçıyı,
aynı davranışını ilerleyen dönemlerde tekrarlamasını önlemek için, bir süreliğine
sevdiği bir etkinliğin dışında tutma şeklindeki bir uygulamadır. Bu uygulamada,
kampçı belli bir süre için sevdiği etkinlik yerine daha az sevdiği başka bir etkinliğe
dahil edilir ya da etkinliğin dışında tutulur. Örneğin; Gökhan voleybol oynarken
sportmenliğe aykırı davranırsa, kamp lideri onu dört dakikalığına kenarda oturtup
maçı izletebilir.
Bu tekniği uygularken, yine de bireyin etkinliğe mümkün olduğunca en kısa
zamanda geri dönmesine izin verin. Bu tekniğin verimli ve faydalı olabilmesi için
genelde beş dakikayı geçmemesi uygun olur, çünkü sürenin ne kadar uzun olduğu
çocuğa pek fazla bir anlam ifade etmez. Önemli olan hariç tutma uygulamasının
o süreçte olmasıdır. Hariç tutma uygulamasında, etkinlik dışı ortamla etkinlik
