14
Aylin Görgün Baran & M.Tuğba Erdem
bulgulamıştır. Mahremiyet tutumu açısından daha yaşlı olan grupların daha hassas oldu-
ğunun da altı çizilmiştir (Kezer vd., 2016).
Yöntem
Bu çalışma için TÜİK’in 16-74 yaş kategorisine ilişkin Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kul-
lanım Araştırması verileri resmi bir yazı ile elde edilmiştir. Çalışma kapsamında 2016 yılı
TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması veri seti kullanılarak birincil ana-
liz yapılmıştır. TÜİK araştırması Türkiye’nin yedi farklı bölgesinde kent ve kırsal alanda
olmak üzere 16-74 yaş aralığında toplam 28.353 kişiyle hane ve fert bilgileri, bilgisayar
ve internet kullanım şekilleri ve sıklığı, internete bağlanılan cihazlar ve ağlar, bilişim sis-
temleri kullanım yetenekleri, güvenlik önlemleri gibi alanlarda sorular ile yüz yüze görüşme
şeklinde gerçekleştirilmiştir. Buna göre TÜİK örnekleminin %22’sini oluşturan 16-25 yaş
aralığındaki toplam 5.597 gençten 3.718’i çalışma kapsamına dahil edilmiştir (16-25 yaş,
N=3.718). Her ne kadar TÜİK veri seti ulusal düzeyde temsili örneklem sunuyor olsa da
TÜİK anketinin gençlik özelinde bir araştırma tasarımına sahip olmaması nedeniyle bu
çalışma ele alınan yaş grubunun temsili olmadığının bilincinde yürütülmüştür.
Bu çerçevede araştırmamızın yöntem kısmı ile ilgili olarak bağımlı ve bağımsız değişken-
lere ilişkin bilgiler ve hipotezler sunulmuştur.
Bağımlı Değişkenler
Bu çalışmada bağımlı değişkenler bilgisayar okuryazarlığı ve internet kullanım yetenekleri
olmak üzere gençlerin bilişim kullanım yetenekleri ve e-güvenlik yaklaşımları olmaktadır.
Dolayısıyla gençlerin bilgisayar okuryazarlığı ve internet kullanım yetenekleri ve e-güvenlik
yaklaşımları derecelendirilerek yeteneklerinin seviyesi belirlenmiştir. Bu noktada bireylerin
bilgisayar kullanım yetenekleri ölçeği; bilgisayar ve diğer cihazlardan dosya aktarma, ya-
zılım veya uygulama yükleme, işletim sistemi değiştirme, dosya/klasör kopyalama, Word
vb. yazılım kullanma, sunum hazırlama, Excel vd. program kullanma, gelişmiş fonksiyonları
kullanma, yazılım kullanarak yönetme ve kod yazma olmak üzere oluşturulmuştur (α=0.88).
Gençlerin yeteneklerinin derecelerine göre yetenekleri sınıflandırılmıştır.
22
Buna göre birin-
ci aşamada birincil kullanım; bilgisayar ve diğer cihazlardan dosya aktarma, yazılım veya
uygulama yükleme, işletim sistemi değiştirme, dosya/klasör kopyalama çerçevesinde 1-4
arası yetenekleri olanlar olarak birleştirilmiştir. Bu kitle yaklaşık %80’e karşılık gelmekte-
dir. Daha sonra ikincil kullanım; Word vb. yazılım kullanma, sunum hazırlama, Excel vd.
program kullanma yeteneklerini sahip olanlar şeklinde kodlanmıştır (%66,3). Son olarak
üçüncül kullanım; gelişmiş fonksiyonları kullanma, yazılım kullanarak yönetme ve kod yaz-
ma yetenekleri altında sınıflandırılmıştır (%39, 5). Dolayısıyla bu sınıflama ile gençlerin
yeteneklerinin seviyelerinin ölçülmesi amaçlanmıştır.
2
Bu sınıflandırma yapılırken Livingstone ve Helsper (2007)’den yararlanılmıştır.
