GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
27
Sosyal Dışlanma ve Genç Suçluluğu
olarak işsizliği ele almak mümkün gözükmektedir. Derinlemesine görüşmelerde de genç
suçlular işsiz oldukları için suç davranışına yöneldiklerini sıkça vurgulamışlardır. Görüş-
meciler ayrıca cezaevi sonrasında da suçlu olarak damgalanmaları sonucunda iş bula-
madıklarını böylece işgücü piyasasından dışlandıklarını belirtmişlerdir. Genç suçluların
toplumsal dışlanmaya maruz kalmasında önemli bir değişken olan işsizlikle mücadele
sosyal dışlanmanın önlenmesi açısından oldukça önemli gözükmektedir.
Saha araştırmasında genç suçluların kendilerini toplumdan dışlanmış hissetmesi, sos-
yal ilişki kurabileceği kişi sayısının çok az olması, sırlarını paylaşabileceği arkadaşlarının
olmaması ya da çok az olması, kişinin arkadaşlarından çok az sosyal destek görmesi
ve diğer insanlarla olan ilişkilerinde sorun yaşaması olarak tanımlanan “Sosyal Katılım-
cılık” alt boyutunda diğer alt boyutlara göre sosyal dışlanma düzeyinin yüksek olduğu
saptanmıştır.
Bireyin “kendimi dışlanmış hissediyorum/hissettim” ifadesi kişinin sosyal dışlanmaya
maruz kaldığının en önemli göstergelerinden biridir. Gerçekleştirilen derinlemesine gö-
rüşmelerde bu ifade ve benzerleri birçok genç suçlu tarafından sıkça kullanılmıştır.
Gerçekleştirilen çalışmada genç suçluluğunun ortaya çıkmasında sosyal dışlanmanın
gençler üzerinde suç öncesi ve sonrası olmak üzere iki farklı biçimde etkileri izlenmiş-
tir. Şöyle ki dışlanma suç davranışı öncesinde olabildiği gibi gencin suç davranışını
gerçekleştirip yasal mekanizmaların işleyişinden sonra da ortaya çıkabilmektedir. Suç
öncesinde yaşanan sosyal dışlanma gencin toplumla bütünleşemeyerek suç davranışı-
na yönelmesinde etkili olurken suç sonrasında görülen dışlanmada ise gencin toplum
tarafından “suçlu/hükümlü” olarak etiketlenmesi sonucu toplumla sağlıklı bir biçimde
bütünleşmesi söz konusu olmamaktadır. Bazı genç suçlularda bu durum suç tekrarına
yol açmaktadır.
Toplumsal düzenin sağlanması ve sağlıklı bir toplumun varlığı için sosyal dışlanma ile
mücadele önemlidir. Gençlik bireyin hayatının şekillendiği önemli evrelerden biridir. Bu
nedenle gençlerin toplumla bütünleşmelerini sağlayacak ve onları dışlayıcı mekaniz-
malardan uzak tutacak önlemlerin alınması gerekmektedir. Hükümet programları tüm
gençlik kesimini kapsayıcı eğitim, istihdam, sağlık v.b. alanlarda toplumsal bütünleşme-
lerini sağlayan politikaları hayata geçirmelidir.
Toplumsal içerme yoluyla eski hükümlüleri topluma yeniden uyum sağlayabilecek hale
getirmek ve böylelikle yeniden suç işleme ihtimalini ortadan kaldırmak hayati önem
taşımaktadır. Bu nedenle sosyal dışlanma ile başa çıkabilmek için bütüncül bakış ve
katılımcı yaklaşımların benimsenmesi gerekir. Ayrıca ekonomik ve sosyal alanda sosyal
dışlanma yaşayan gençlere ve ailelerine yönelik sosyal içerme politikaları geliştirilerek
düşük gelirli ve eğitim seviyesi düşük ailelere mensup, kentin yoksul bölgelerinden ge-
len gençlerin her tür sosyal hizmetlere ücretsiz ulaşabilmelerinin yolları açılmalıdır.
