174
Petek Akman Özdemir
Siyasal toplumsallaşma çalışmalarında, sadece çocukluktaki değil farklı yaşam dönemle-
rindeki siyasal ve toplumsal gelişime önem verilmeye başlanmıştır. Erken dönem siyasal
toplumsallaşma araştırmalarında çocuklukta öğrenilen siyasal tutumların ve davranışların
yetişkinlik döneminde de çok az değişerek korunduğu önerilmiştir. Ancak bu görüş, genç-
lik ve yetişkinlik dönemlerinde edinilen siyasal bilgiyi ve davranış değişikliklerini dikkate
almadığı yönünde eleştirilmektedir. Bireylerin toplumsal ve siyasal koşullar değiştikçe si-
yasal düzene uyum sağlamaları için değişmeleri gerekmektedir. Bu nedenle siyasal top-
lumsallaşmanın yaşam boyu sürdüğü savunulmaktadır (Sears ve Brown, 2003).
Yaşam boyu bakış açısı kabul edilmek ile birlikte bu alanda yapılan araştırmalarda ge-
nellikle ergenlik ve gençlik dönemlerine odaklanılmaktadır (Sears ve Brown, 2003). Yeni
kuşakların toplumsal yaşama hazırlandığı bu dönemlerde siyasal tutum ve davranışlar
gelişmektedir. Bireylerin yeni fikirlere açık oldukları ergenlikte ve gençlikte siyasal ve top-
lumsal değerler sorgulanmakta (Arnett, 2000), siyasal görüşler netlik kazanmaktadır.
Aile, okul ve kitle iletişim araçlarının yanı sıra sosyo-demografik özellikler ve sivil toplum
kuruluşları gibi çok sayıda etmen siyasal toplumsallaşmaya etki etmektedir. Bu etmenler,
siyasal tutum ve davranışların geliştiği bağlamları oluşturmaktadır ya da gençlerin bulun-
dukları sosyal çevreleri etkilemektedir. Siyasal toplumsallaşma etmenlerinin, siyasal tutum
gelişimine etkilerine kıyasla siyasal davranışlar ve toplumsal katılım ile ilişkilerine daha az
çalışmada (örn., Shah, Cho, Eveland ve Kwak, 2005) yer verildiği görülmektedir.
Toplumsal Katılım
Toplumsal katılım; toplumsal bilgiyi, tutumları, davranışları, becerileri ve amaçları kapsa-
yan geniş bir kavramdır. Toplumsal katılımın hangi davranışları ve tutumları ifade ettiği alan
yazınında sıkça tartışılmaktadır (Da Silva, Sanson, Smart ve Toumbourou, 2004; Pancer,
Pratt, Hunsberger ve Alisat, 2007). Tartışmaların siyasal etkinlikler ile toplumsal etkinlikler
arasında yapılan ayrımdan kaynaklandığı söylenebilir.
Bazı araştırmalarda (örn., Cicognani, Zani, Fournier, Gavray ve Born, 2012; Crocetti, Jah-
romi ve Meeus, 2012) siyasal etkinlikler toplumsal katılımdan ayrı olarak değerlendirilmiş-
tir. Siyasal etkinlikler; siyasal sisteme doğrudan ya da dolaylı olarak etki etmek amacı ile
gerçekleştirilen davranışlar olarak ele alınmıştır. Ancak, günümüzde gençler oy kullanma
gibi geleneksel katılım etkinliklerinin yanı sıra farklı siyasal ve toplumsal katılım etkinlik-
lerine de katılmaktadırlar. İmza kampanyalarına katılma ya da sivil toplum kuruluşlarında
gönüllü çalışma gibi geleneksel olmayan siyasal etkinlikler aracılığı ile de siyasal sisteme
etki etmektedirler (Bobek ve ark., 2009; Youniss ve ark., 2002). Gençlerin siyasal ka-
tılım davranışlarının yanı sıra toplumsal faaliyetlerin de incelenmesi, toplumsal yaşama
katılımlarının daha iyi anlaşılabilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada toplum-
sal katılım; vatandaşların sosyal sorunların çözümü için birlikte çalışmalarına dayanan ve
toplumsal kararlarda söz sahibi olmalarına (Youniss ve ark., 2002) aracı olan siyasal ve
toplum temelli etkinlikleri ifade etmektedir.
