GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
107
X ve Y Kuşağı Öğrencilerin Demografik Özellikleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki
Sonuç ve Öneriler
2016-2017 akademik yılında Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne kayıtlı, çalışan
ve X ve Y kuşağınını temsil eden 2752 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilen araştırma
sonuçlarına göre sadece kuşak ve cinsiyet değişkeninin ÖVD ‘i etkilediği sektör, statü,
çalışma yılı ve gelir değişkenlerinin ÖVD’i anlamlı bir şekilde etkilemediği ortaya çıkmıştır.
Çalışma Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi erkek öğrencilerin ÖVD kadın öğren-
cilerinkinden yüksek çıkmıştır. Bunun en önemli nedenleri kadınların cam tavan sendro-
mu ile mücadele etmek zorunda kalmaları olabilir. Bir takım kariyer engelleri ve biçilmiş
cinsiyet rolleri ile karşılaşan kadın çalışanların örgüte bağlılığı dolayısıyla ÖVD’nin erkek
çalışanlara oranla az olması kaçınılmazdır.
Türkiye’de her ne kadar kadının eğitim, çalışma ve siyaset hayatlarında erkekle eşitliği
kanunen desteklenmiş olsa da, 2006 yılında, aile yapısı konulu bir araştırmaya katılan
erkeklerin %60,7’ si kadının asli görevinin çocuk bakımı ve ev işleri olduğu görüşünü
bildirmişlerdir. Bu oran kadınlar arasında %64,7 olarak saptanmıstır. Erkeklerin %12’si,
kadınların %14’ü, kadının çalışmasını gelenek göreneklerimize aykırı bulurken, çalışma
ortamlarının kadın için güvenli olmadığı düşünen erkekler %16,5, kadınlarda bu oran
%9,5’dir (
, 2009’dan aktaran Mercanlıoğlu, 2009:40). Benzer bir
şekilde Örücü vd. (2007)’de yaptıkları araştırmada, toplumsal olgular çerçevesinde, kadı-
na biçilen rolde ailevi sorumlulukların fazla olmasının, kadınların kariyer gelişimlerini olum-
suz etkilediği konusunda katılımcıların %74”ü ‘katılıyorum’ cevabı vermişlerdir. Kadınlar
çalışma yaşamına girerken, toplumsal beklentilerle çalışma yaşamının bağdaşmaması gibi
çeşitli nedenlerden ötürü engellerle karşılaşmaktadırlar. Araştırmada bu nedenler dışında,
çalışan kadınların, eşine ve çocuklarına karşı sorumlulukları nedeniyle uzayan toplantılara
katılamaması, şirket yemekleri, seyahatler ve eğitimler, kadın yöneticilerin karşılaştıkları
sorunlardan bazıları olarak tespit edilmiştir (Örücü vd., 2007: 133).
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2014- 2017 verilerine göre işgücüne dahil olmayanların
durumunu tetikleyen en önemli sebep, kadınların ev işleriyle meşgul olma durumudur.
Ayrıca, TÜİK 2006, 2010 ve 2014 cinsiyet ve eğitim durumuna göre aylık ortalama brüt
ücret ve yıllık ortalama brüt kazanç ile ilgili verilere göre, kadın çalışanların gelirleri eğitim
durumları aynı olan erkeklerden daha azdır. Örneğin, 2014 yılında, yüksekokul ve üstü bir
erkek çalışanın aylık kazancı ortalama 4296 TL iken, benzer bir durumdaki bayan çalışanın
aylık maaşının 3470 TL olduğu ortaya çıkmıştır (TÜİK).
Kadınların can tavan bariyerine bağlı güçlüklerle baş edebilmesi için, hükümetin girişi-
miyle kurumların bazı politikalar geliştirmesi gerekmektedir. Türkiye gibi erkek egemen
toplumlarda, kadın çalışanları motive edici uygulamaların olması, hem kurumların işgücü
kaybının önüne geçecek hem de kadın çalışanların ÖVD’sini arttıracaktır.
Çalışmada, X kuşağından katılımcıların ölçek puanlarından elde edilen ortalamanın, Y ku-
şağından katılımcıların puan ortalamasından yüksek olduğu ortaya çıkmıştır..
X kuşağı ve Y kuşağını Türkiye şartlarında kıyasladığımızda, bu farklılığı kuşakların yetiş-
tirilme tarzı, dönemde yaşanan ekonomik, politik ve teknolojik olaylara bağlayabiliriz. X
