GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
155
Vaka Temelli Rol Play Etkinliklerine Katılan ve Katılmayan Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeyi
Empatinin, prososyal ve antisosyal davranışları anlama ve açıklamada önemli bir role
sahip olduğu konusunda çok sayıda araştırmacı görüş birliği içerisindedir. Kişi kendini
karşısındakinin yerine koyduğunda onun duygu ve düşüncelerini, hissettiklerini daha iyi
anlamaktadır (Dökmen, 1988, s. 155-190). Bu ruh hali onun karşısındaki kişilerle daha
sağlıklı iletişim kurması ve sürdürmesine katkı sağlar. Diğer bir ifade ile sosyal hayatta
ikili ilişkilerde çatışmaya girmeyen, yakın ilişki kurabilen ve karşısındaki kişileri daha iyi
anlayabilen bireylerin, empati düzeyinin yüksek olduğu söylenebilir (Jolliffe ve Farrington,
2004, s. 441-476; Kağan ve Ciminli, 2016, s.1135-50; Paterson, Reniers ve Vollm, 2009,
s. 459-471).
Sağlık bakım sistemi içerinde çok yönlü sorumluluğu ve rolü olan hemşirelerin uygun sağ-
lık hizmetini verebilmek ve gerekli hemşirelik tanılarını koyabilmek için sağlık ve hastalık
durumundaki kişilerle etkili iletişim kurması gerekmektedir (Dağhan ve Yakıncı, 2015, s.
88-102). Empatik yaklaşımla kurulan iletişim, sağlıklı ve hasta birey tarafından daha ko-
lay kabul edilir. Çünkü birey, hemşire tarafından anlaşıldığını ve önemsendiğini hisseder.
Birçok çalışma bulgusu, empati içerikli sağlık bakımının etkinliğini göstermeye çalışmıştır.
Reynolds ve Scott (2000, s 226-34), sağlık profesyonellerinin sahip olduğu yüksek empati
düzeyi ve olumlu hasta sonuçları (ağrı ile başetme, nabız ve solunum hızı, endişe ve kaygı
düzeyinde iyileşme) arasındaki ilişkiyi çalışmasında bildirmektedir. Dolayısı ile empati,
hemşirelik bakımında olumlu sonuçlara ulaşmada anahtar roldedir. Hemşirelerin meslek-
lerini başarılı bir şekilde icra edebilmeleri için empatik eğilimlerinin gelişmiş olması ve bu
potansiyellerini uygulamalarına etkin bir şekilde yansıtmaları temel gayelerinden biridir.
Literatürde hemşireler için empatik eğilimin eğitim ile geliştiğini (Sabancıoğulları ve ark.
2007, s. 1-6; Tutuk ve ark. 2002, s. 36-41) ve gelişmediğini gösteren (Arifoğlu ve Razı,
2011, s. 7-11; Mete ve Gerçek 2005, s. 11-17) çalışmalar bulunmaktadır.
Empatik becerilerin geliştirilmesi için birçok eğitim yönteminin kullanıldığı bilinmektedir.
Türkçe literatürde yayımlanan çalışmalarda Tutuk ve arkadaşları (2002, s. 36-41) C.Ü
Hemşirelik Yüksekokulu’nda yürütülen hemşirelik lisans eğitim programının; Ay (2006, s.
95-105) İ.Ü. Bakırköy Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü’nde yürütülen hemşirelik
lisans eğitim programının; Arifoğlu ve Razı (2011, s. 7-11) kendini tanıma ve iletişim yöne-
timi dersinin; Karaca, Açıkgöz ve Akkuş (2013, s. 118-123) 36 saat süren empatik beceri
geliştirme eğitim programının (4 hafta empatinin kuramsal açıklaması ve 9 hafta sosyal
yaşam ve klinik örneklere verilecek empatik yanıtları içeren egzersizler); Ünal ve Öz (2008,
s. 52-67) iletişim becerileri eğitiminin; Mete ve Gerçek (2005, s. 11-17) probleme dayalı
öğretim yöntemiyle yürütülen hemşirelik lisans eğitiminin empatik eğilim üzerine olan etki-
sini çalışmalarında ortaya koymuştur.
Türk hemşirelerin empatik eğilimlerini geliştirme programlarında, vaka temelli olayların
temsili hareketlerle ortaya konulup canlandırılması, sonrasında duygu ve düşüncelerin
tartışılması aşamalarına dayanan rol play etkinliklerini ele alan çalışmaya rastlanmamıştır.
Bu bağlamda çalışma, vaka temelli rol play etkinliklerine katılan ve katılmayan hemşirelik
bölümü öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerini belirlemek amacıyla randomize olmayan
paralel kontrollü araştırma tipinde yürütülmüştür.
