GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
39
Ailelerde Nesiller Arası Normatif Dayanışma: Gençlik Üzerine Bir Araştırma
modelindeki alt boyutlar, yapısal, duygusal, ilişkisel, uzlaşımsal, işlevsel ve normatif
dayanışma olarak sıralanmaktadır (s.859). Bu modeldeki boyutların tanımları ve ilgili
dayanışmaya ilişkin örnekler şu şekilde özetlenebilir:
• Yapısal Dayanışma; aile bireylerinin sayısına, çeşitlerine ve coğrafi yakınlık dere-
cesine göre ortaya çıkan yapısal durumlar, aile üyelerinin yerleşim yakınlığı, Aile
üyelerinin sayısı, aile üyelerinin sağlığı gibi değişkenlerle ifade edilir.
• İlişkisel Dayanışma; aile bireylerinin içinde bulunduğu her tür etkinlikteki etkileşim
kalıpları ve sıklığı olarak tanımlanır. Kuşaklararası etkileşim sıklığı (yüz-yüze, tele-
fonda, mektupla gibi), ortak aktivitelerin türleri (boş zamanlar, özel anlar gibi) gibi
değişkenlerdir.
• İşlevsel Dayanışma; destek olma ve kaynak paylaşımının derecesi, karşılıklı destek
olma ilişkilerinin (finansal, fiziksel, duygusal) derecesi, kuşaklararası kaynak paylaşı-
mının karşılıklılığının derecesi gibi değişkenlerle ifade edilir.
• Duygusal Dayanışma; aile bireylerine karşı duyulan olumlu duyguların türü ve de-
recesi ile bu duyguların karşılıklılığı; aile üyelerine duyulan ilgi, sıcaklık, yakınlık,
anlayış, güven, saygı gibi duyguların derecesi, aile üyelerine karşı duyulan olumlu
duyguların karşılıklılığına dair inancın derecesi olarak tanımlanır.
• Uzlaşımsal Dayanışma; aile üyeleri ile değerler, tutumlar ve inançlar konusunda du-
yulan uzlaşının derecesi; belirli değerler, tutumlar ve inançlar konusunda ailede bi-
reysel yönelimlerin uyumluluğu, değerler, tutumlar ve inançlar konusunda aile üyeleri
ile benzer yönelimlere sahip olunduğuna duyulan inancın derecesi olarak tanımlanır.
• Normatif dayanışma; ise aile içinde üstlenilen role bağlılık ve yükümlülükleri yerine
getirme derecesi; aileye ve kuşaklararası rollere verilen önem, evlat olarak yüküm-
lülüklere duyulan bağlılığın derecesi olarak tanımlanmaktadır (Bengtson ve Roberts,
1991).
Modernleşme ile birlikte nesiller arası ilişkilerde geleneksel sosyal normların zayıfla-
ma eğilimi içinde olduğu görülmektedir. Ailelerde nesiller arası dayanışmanın bütün
boyutlarının karmaşık bir şekilde normatif dayanışmayla etki içinde olduğu ve nesiller
arasındaki destek türlerinin ve sıklıklarının normatif dayanışma ile bağlantılı olduğunu
söylemek mümkündür. Bu araştırma ile ailelerde nesiller arası normatif dayanışmayı
etkileyen faktörler ve diğer nesiller arası dayanışma boyutları ile olan ilişkisi tespit edi-
lecektir.
