GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
79
Değişen Bir Katılım Mekanizması Olarak Gençliğin Toplumsal Katılımı
1. Toplumsal Katılım
Toplumsal katılım; coğrafi yakınlık, özel ilgi alanları ya da bu biçimdeki benzer özelliklere
sahip grupların iş birliği içerisinde ortak refahı artırmak için sorunlarını çözme çabalarıdır
(Centers for Disease Control and Prevention, 1997, s.4). Bu tanımda birkaç anahtar kav-
ram bulunmaktadır. İlk anahtar kavram olan benzerlik toplumsal grup içerisindeki yakınlığı
ifade ederken, paylaşılan değerler, inançlar ve de ülkülerin bütünlük halinde eyleme geçi-
rilmesindeki etkisini ifade etmektedir. İkinci anahtar kavram olan iş birliği ise benzerlik içe-
risinden özel niteliklerin çıkarılması ve bu niteliklerin bir bütün tarafından desteklenmesini
ifade etmektedir. Son anahtar kavram olan ve de refahı niteleyen ortaklık ise benzerliklerin
bütünleştiği iş birliğiyle ortaya çıkan veya çözülmeye çalışılan paylaşılmış amaç ya da
kaygıları gösterir niteliktedir.
Bu tanıma benzer bir şekilde Gottlieb (2006, s.2) ise toplumsal katılımı; toplumu daha
yaşanabilir bir yer haline getirme hedefi ile çalışan topluluk üyeleriyle kurulan ilişki süreci
olarak tanımlamıştır. Gottlieb’in tanımında dikkat çeken nokta ise iletişim kavramına ya-
pılan vurgudur.
Görülebileceği üzere toplumsal açıdan düşünüldüğünde katılım olgusu; ortaklık, paylaşı-
lan değerler ve etkin bir hareketlilik ile ifade edilmektedir. Bireysel açıdan katılım olgusuna
yaklaşıldığında ise; Beckley (2006, s.130) bu konuya ilişkin olarak toplumsal katılımı kı-
saca “bireyin topluluğa katılma becerisi” olarak tanımlarken Jason (2006, s.132) kavramı
“topluluğun üyelerinin çalışmalarını içeren faaliyetlere katılmak” olarak ifade etmektedir.
Bu tanımlarda dikkat çeken belirgin noktalar ise katılımın özünde bir “beceri” olarak nite-
lendirilmesi dolayısıyla geliştirilebilir olması ve topluluk üyeleriyle iş birliği amacıyla yakın-
laşmanın gerekliliğidir.
Toplumsal veya bireysel bakış açısı fark etmeksizin toplumsal katılım faaliyetleri özünde
gönüllülük gerektirmekte ve bireylerin karşılıklı anlayış ortamını barındırmaktadır. Bu ortam
dahilindeki faaliyetleri kapsamı ise yukarıda da belirtildiği üzere bireyin toplumsallaşma
becerisi ve bir arada çalışma isteği ile belirlenmektedir. Dolayısıyla toplumsal katılım faa-
liyeti, bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü olarak çalışmak olabileceği gibi, üniversite ku-
lüplerine katılmak veya siyasi faaliyetlerde de bulunmak olabilir. Bu noktada sosyal etkile-
şim seviyesi ve miktarının göstergeleri ise başarıyı etkileyen birincil unsurlardandır (Young
ve Glasgow, 1998, s.343; Ashman ve Suttie, 1996, s.120; Zunzunegui vd., 2004,s.2070).
Bireyin baskılardan arınıp katkı sağlamasında rol oynayan toplumsal katılım faaliyetleri
önce yakın sosyal çevresini oluşturan aile üyeleri, akrabalar, arkadaşlar, komşular veya iş
arkadaşlarıyla sürdürülen sosyal ilişkilerin ve etkileşimlerden, sonrasında da daha geniş
bir sosyal alana yayılarak etkileşim kurmak ve topluma katkı sağlamak şeklinde gerçek-
leşmektedir (Herzog vd., 2002, s.593; Glass ve Balfour, 2003,s.313).
En belirgin sosyal katılım biçimi topluluğa bağlılık ve ait olma hissi veren ve sosyal rolleri
içeren mesleki ve topluluk rolleri; arkadaşlarla buluşmak, sosyal işlevlere katılmak, grup
çalışmaları gibi sosyal aktiviteleri içermektedir (Berkman vd., 2000,s.849).
