GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
179
Türkiye’de Kırsal Gençlik Açısından İstihdam ve Tarımsal İstihdamın Geleceği
kırsalın sahip olduğu sınırlı sosyo-ekonomik imkânlar gençleri kırsal alandan uzaklaştır-
maktadır. Kongar (2005) tarımdaki gelirin düşüklüğü ve toprağın çok eşitsiz dağılımının
köylüleri tarımı bırakmaya zorladığını ifade etmiş; Cumhuriyetin kuruluşundan beri izle-
nen sanayileşme siyasetinin tarım kesimi üzerinde değişik şekillerde etkisi olduğunu vur-
gulamıştır. Bunların yanı sıra tarımda mekanizasyonun artmasının, topraksızlığın, düşük
verimliliğin ve tarımın GSMH’daki payının azalmasının da tarımı ve köyü bırakmaya yani
kentleşmeye, bir diğer ifadeyle kırsal göçe neden olduğunu açıklamıştır. Bu etkilerden
doğal olarak kırsal gençlik de muaf değildir. Genellikle kente yerleşme eğilimde olan kırsal
gençlik, yeterli eğitim düzeyine de sahip olamadığı için kentsel kesimde sigortasız, sü-
reksiz ve vasıfsız işlerde çalışmaktadır. Kırsal kesimde gençlerin işsizliğinin nedenleri şu
şekilde özetlenebilir:
1. Yüksek Aile Genişliği Sayısı:
Kırsal nüfus azalma eğilimine girse de, aile genişliği
düşmüş olsa da halen kırsal kesimde mevcut aile genişliği yüksektir ve bölgeler ara-
sında oldukça önemli farklılıklar vardır. Bu durum ailede kişi başına gelirlerinin azalma-
sına, okula gönderilmemeye, işsizliğe ve göçe neden olmaktadır.
2. Nüfus Sayısına Bağlı Olarak Kişi Başına Düşen Tarımsal Arazi Varlığının Düşüklüğü:
Sonuna gelinen tarımsal arazi varlığımız kırsal nüfusun yüksekliği, yanlış tarım ve miras
politikaları sonucu gün geçtikçe azalmakta ve daha fazla parçalanmaktadır. Mevcut
yapılan düzenlemeler ise yetersiz olduğu için bölünme artacak ve yeter gelirli işletme
büyüklüğü azalmaya devam edecektir. Bu durum da işsizlik ve göçün en önemli ne-
denlerindendir.
3. Ortalama Tarımsal İşletme Genişliğinin Düşüklüğü ve Buna Bağlı Gelir Yetersizliği:
Türkiye’de genel olarak tarımsal işletme genişliği düşüktür ve son yılarda çok az yük-
selme eğilimine girmiştir. Ancak bu durum tarımsal faaliyeti terk eden işletme sayısının
artmasından kaynaklanmaktadır. Ortalama işletme genişliğinin düşüklüğü, miras ve
terk etme nedeniyle kırsal gençlerde işsizlik artmaktadır.
4. Tarım Dışı İş İmkânlarının Azlığı ve Bu İşlerde Toplumsal Cinsiyet Ayrımının Olması:
Kırsal kesimde tarım dışı iş imkânları oldukça azdır ve toplumsal cinsiyet ayrımı ne-
deniyle mevcut işler erkek odaklıdır. Tarım dışında şoförlük, ticaret vb. işler erkekler
tarafından yapılmakta ve kadınlar ağırlıklı olarak ev hanımı statüsünde çalışmaktadır-
lar. El sanatları gibi faaliyetler kadınlar tarafından eskisi gibi rağbet görmemektedir. Bu
nedenle özellikle kadınlar evlenerek kente yerleşmeyi düşünmektedir. Düşük eğitim
nedeniyle de kentte de ev hanımı statülerini devam ettirmektedirler.
5. Kırsalda Lise Düzeyinde Eğitim Veren Okulların Bulunmaması:
Bu durum özellikle
kızların erken evlenmesine, eğitimine devam etmemesine ve çalışma hayatından çe-
kilmesine neden olmaktadır. Ebeveynler kızlarını lise eğitimi için başka şehre, taşımalı
eğitim mevcut olsa da, yatılı veya günübirlik olarak göndermek istememektedirler. Kır-
salda yetersiz arazi genişliği ve tarım dışı iş imkanlarının yok denecek kadar az olması
da kadın işsizliğini artıran bir unsurdur.
