GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
157
Zayıflığın Sosyo-Kültürel İnşası Bağlamında Gençlerde Zayıf Bedene Sahip Olmanın Anlamı
ve arzulanan beden olduğu vurgusu bu dönemde ön plana çıkmaktadır. Aksi ise sosyal
açıdan az kabul edilebilirlik, tembelliğin göstergesi, düşük özgüven ve başarısızlıkla ör-
tüşmektedir. Bunlara ek olarak zayıf ve ince bedene sahip olmak için yapılan yoğun diyet
şekli veya kilo kontrolünün sonucu olarak gençlerde sağlıksız beslenme davranışları ve
yeme bozuklukları oluşabilmektedir. Bu noktada yeme bozukluklarının nedenlerinin belir-
gin kültürel bileşenlerle anlaşılabileceği Macionis (2012) tarafından belirtilmektedir.
Diğer taraftan sosyo-kültürel modele göre, zayıf bedene sahip olma idealinin içselleşti-
rilmesi beden memnniyetsizliği, aşırı diyet yapma ve yeme bozukluklarının (Vander Wal,
Gibbons ve del Pilar Grazioso, 2008, s. 277) gelişme riskini beraberinde getirebilir. Kültü-
rel bir mesaj olarak gönderilen bedensel çekicilik, bireysel ideal olarak birey tarafından iç-
selleştirilmekte bu durumda bireyin kendi bedensel görünüşünü olumsuz olarak değerlen-
dirmesine yol açabilmektedir. Birey kültürel idealden ne kadar uzaklaşırsa görünümünden
duyduğu memnuniyetsizlik de o kadar artmaktadır (Jackson, 2002 akt. Şensoy, 2013, 45).
Heinberg (1997, s. 32)’de kültürel olarak sosyal idealler, beklentiler ve deneyimlerin beden
memnuniyetsizliğinin oluşumunda rol oynamakta olduğunu ifade etmiştir. Bununla birlikte
Laslett ve Warren (1975), modernleşmenin etkisiyle kilolu olma durumunun etiketlenme-
ye başlanmasını ve kilolu bireylerin tıbbi ve sosyal sorunlarla karşılaşmasını / karşılaşma
olasılığını vurgulamışlardır.
Bulgular
Araştırmada gençlerde zayıf bedene sahip olmanın anlamına odaklanılmıştır. Bu bağlam-
da gençlerin gözünden zayıf olmanın anlamı çerçevesinde iki temaya ulaşılmıştır. Bu te-
malardan ilki “kalabalıkta görünmez olma isteği: ideal bedene atfedilen değer” iken diğeri
“kaliteli bir yaşam isteği: sağlıklı bedene atfedilen değer” şeklindedir.
Kalabalıkta Görünmez Olma İsteği: İdeal Bedene Atfedilen Değer
Gençlerin gözünden zayıf olmanın anlamı çerçevesinde ulaşılan ilk tema “kalabalıkta gö-
rünmez olma isteği: ideal bedene atfedilen değer” dir. Gencin anlam dünyasında “za-
yıf olmak” ya da “zayıf bedene sahip olmak” gencin sosyal çevresi tarafından belirlenen
ve idealize edilen bedene sahip olmaktır. Daha açık bir ifadeyle, sosyal çevrenin istediği
normalara uygun bedene sahip olamamanın özellikle gencin sosyal yaşam alanında bazı
sorunlara yol açabileceği vurgulanmıştır. Bu bağlamda katılımcılar eğer “ideal”, “istenen”,
“beklenilen” yani “zayıf bedene” sahip değillerse günlük yaşamlarında özellikle alışveriş-
lerinde kendilerine ne tip (renk, genişlik, model) giysi alabilecekleri noktasında kısıtlamalar
yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Örneklendirilen katılımcı ifadeleri belirtilen noktaları yansıt-
maktadır.
‘Ben pantolon almaya çıktığımda krep dedikleri şeyler var. Sadece ve sadece is-
tenilen vücut tipine uygun şeyler görüyorum. İşte slim dar, yüksek belli crop top
