GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
85
Modern Toplumda Ahlâk ve Gençlik
Modernlik, Ahlâkta Değişen Boyutlar ve Gençliğin Durumu
Modernliğin ifade ettiği en ciddi toplumsal değişim noktalarından biri ahlâktır. Ahlâk ko-
nusunda modernite, birey ve toplumun karşısına önemli değişimlerle çıkmıştır. Modern
toplumda insanların ahlâk anlayışları, pratikleri değişime uğramış ve uğramaya da devam
etmektedir. Ahlâkî değerler değişmektedir. Bu değişimde gençler, merkezi konumdadırlar.
Gençlerin adab, saygı, sevgi, ziyaret, konuşma, görüşme, yeme, içme, giyinme, öğrenme,
öğretme, aile, iş, ekonomi vs. ahlâkı değişmiştir.
Geleneksel toplumda, örneğin Müslüman toplumda insanların birbirlerine ihsan ile iyilikle
yaklaşmaları oldukça önemli ve hayatidir. Kur’an’da bazı ayetlerde buna atıfta bulunulur
ve Mü’minlerin Allah’a ibadet etmeleri; O’na hiç bir şeyi ortak koşmamaları ve de anne-ba-
baya, yakın akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanındaki
arkadaşa, yolda kalmışa ve sağ ellerinizin malik olduklarına ihsan etmeleri, iyilik yapmaları
emredilir (Bkz. Nisa 4/136, 58; Âl-i İmran 3/134; Hûd 11/115; Nahl 16/90 vd.).
Modern toplumda insanların birbirlerine ihsanda bulunup iyilik yapma yaklaşımlarından
ziyade haklar çerçevesinde yaklaştıkları, ihsan (iyilik) ahlâkıyla değil, hak ahlâkıyla hareket
ettikleri söylenebilir.
Ahlâk sosyoloğu Emile Durkheim’ın ilgilendiği en önemli konulardan biri, aslında modern
toplumun ahlâkî bunalımı, modernlikle birlikte ahlâkta meydana gelen değişim ve bu deği-
şimle birlikte de birey-toplum uyumsuzluğunun ortaya çıkması, toplumda anomi durumu-
nun kendini göstermesidir. Esasen din sosyologu Durkheim’ın çalışmalarının merkezinde
modern toplumların ahlâk probleminin olduğu söylenebilir. Toplumsal sorun, Durkheim’a
göre son tahlilde bir ahlâk sorunu olup modern toplumların krizi, bir ahlâk krizidir (Aron,
1989; Hendry, 2001); modern batı dünyasındaki bunalımın temelinde, Durkheim’e göre
değer sistemlerinin ve sosyal normların, insanların istek ve davranışlarını yönlendiricilik
özelliğini ve bütünleşmeyi sağlayıcılık niteliğini yitirmesi yatar (Okumuş, 2015). Nitekim
Durkheim’ın (1986a; 1986b; 2006; 2010) çalışmalarında genel olarak ahlâk, ahlâkta deği-
şim, anomi, iş ahlâkı, meslek ahlâkı, intihar gibi hususlar önemli konulardır.
Modern Toplum, Gösteri, İmaj, Mahremiyetin Kamusallaşması ve
Gençlik
Modern toplum, gösteri ve imaj toplumudur. Modern toplumda genç, kendini gösteri ve
imaj hayatının ortasında bulur (Okumuş, 2005).
Modernlikle birlikte mahremiyette ciddi dönüşümler gerçekleşmiştir (Giddens, 1994b).
Bir tür mahremiyetin kamusallaşması, gösteriye çıkarılması, sergilenmesi, bir yandan ka-
dın-erkek eşitliği vurgulanırken diğer yandan cinsiyet farklılığının farklı mecralara sürük-
lenmesinden dolayı cinselliğin öne çıkarılması ve özel oluştan uzaklaştırılıp kamusal hale
