160
Mehtap Kızılkaya & Hatice Öner
Giriş
Lisansüstü eğitim; lisans eğitimine dayalı olan yüksek lisans, doktora, sanat dallarında
yapılan sanatta yeterlilik çalışması ve tıpta uzmanlık ile bunların gerektirdiği eğitim,
öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama etkinliklerinden oluşan eğitim programı olarak
tanımlanır (Sevinç, 2001, s.25-40; Oğuzkan,1993). Lisansüstü eğitimin temel amacı;
bilgiyi üreten, kullanan, eleştiren ve üreten bir düşünce tarzıyla problem çözebilecek
nitelikte insan gücü yetiştirmektir. Bu nedenle lisansüstü eğitimin planlaması ve etkin
şekilde yürütülmesi, o ülkenin gelişmişlik düzeyi ile yakından ilgilidir (Karaman ve Ba-
kırcı, 2010, s. 94-114). Türkiye’de lisansüstü eğitim 1982 yılından itibaren Yükseköğ-
retim Kurulu (YÖK)’na bağlı olarak enstitüler aracılığıyla yürütülmektedir. Yapılan son
düzenlemelerle yüksek lisans programı açmak için en az ikisi profesör ve/veya doçent
ünvanına sahip olmak üzere üniversite kadrosunda asgari üç öğretim üyesi, doktora
programı açmak için ise söz konusu öğretim üyelerinin, en az dört yarıyıl bir lisans
ya da iki yarıyıl boyunca tezli yüksek lisans programında ders vermiş olması gerek-
mektedir (YÖK, 2015 Yüksek lisans ve Doktora Açma Kriterleri Güncellendi, İndirme
Tarihi:11.07.2016) Yükseköğretimde hemşirelik eğitiminin başlaması bir ihtiyaçtan kay-
naklanmamış, uluslararası kuruluşların etkisi ile olmuştur. Türkiye, üniversite düzeyinde
temel hemşirelik eğitimi veren beş Avrupa ülkesinden biridir (Ergöl, 2011, s. 152-155).
Ülkemizde hemşirelik eğitimi ilk olarak 1955 yılında Ege Üniversitesi Hemşirelik Yükse-
kokulu ile başlamış, bunu 1961 yılında Hacettepe Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi
Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu takip etmiştir. Hemşirelik yüksek lisans
eğitimi, 1968 yılında, doktora eğitimi ise 1972 yılında Hacettepe Üniversitesi’nde başla-
mıştır. Yüksek lisans programları Hemşirelik Esasları, İç Hastalıkları Hemşireliği, Cerrahi
Hemşireliği, Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği, Çocuk Hastalıkları Hemşireliği,
Psikiyatri Hemşireliği, Halk Sağlığı Hemşireliği ve Hemşirelikte Yönetim şeklindeki 8
anabilim dalında başlamıştır (Dal ve Kitiş, 2008, s. 27-32). Hemşirelikte yüksek lisans
programları 2009 yılı itibarıyla 12 anabilim dalına çıkmıştır (Yavuz, 2004, s. 553-9).Tezli
yüksek lisans programını tamamlama süresi dört yarıyıldır. Tezsiz yüksek lisans progra-
mını tamamlama süresi en fazla altı yarıyıldır. Hemşirelikte yüksek lisans programlarının
çoğunluğu tezli yüksek lisans programlarıdır (Ünsal, 2010; Akdemir, 2011, s.130-139;
Ergöl, 2011, s. 152-155). Doktora öğrenimi, kişilere bağımsız araştırma yapmak, bilim-
sel olayları derin bir bakış açısı ile yorumlayıp yeni sentezlere ulaşmak gibi yetenekleri
kazandırdığı için çok önemlidir. Ayrıca, bilimin ilerlemesi, yükseköğretimdeki eğitimin
kalitesi ve akademisyenlik eğitimi açısından da doktora eğitiminin önemi büyüktür
(Tosun, 1997, s. 7-8; Özmen ve Güç, 2013, s. 214-219). Sağlık bakımı, insanın te-
mel haklarından biridir. Temel sağlık hizmetlerinin başarısı, sağlık bakım sisteminde-
ki değişikliklerin hastanın bakım standardını arttıracak şekilde kullanılmasına, bakım
verecek hemşirenin iyi yetiştirilmesine bağlıdır (Bayık, 1991, s. 29-40). Bu bağlamda
hemşirelikte doktora eğitimi; bilimsel gelişmenin yanı sıra gelecekteki eğitimcileri, aka-
