118
Ali Eryılmaz & Fatma Altınsoy
Literatürde doğrudan olmasa da dolaylı olarak öğrencilerin psikolojik ihtiyaçlarının doyu-
rulmasının, öğrencilerin okula aidiyetlerini artıracağını belirten açıklamalar bulunmaktadır.
Örneğin okul çevresinde/ortamında tüm öğrencilerin, gerek öğretmenlerle gerekse akran-
larla olumlu etkileşim içinde olmaları öğrencilerin aidiyet duygularının artmasında önem-
li olduğu belirtilmektedir (Booker, 2004, ss. 131- 143). Benzer şekilde Murdock (1999)
öğretmenlerini saygıdeğer ve destekleyici olarak algılayan öğrencilerin, öğrenmeye karşı
yüksek motivasyona sahip olduklarına ve bu öğrencilerin okula karşı sorumluluklarını yeri-
ne getirmeye daha istekli olduklarına vurgu yapmaktadır (s. 62-75). Aslında ifade edilen bu
olumlu etkileşimler, öğrencilerin ait olma ihtiyaçlarını doyurmaları olarak da ele alınabilir.
Benzer şekilde Finn (1989), ergenlerin okul ortamında fazladan zaman geçirerek aidiyet
duygularını içselleştirme olanağı ve olasılığı bulunduğu üzerinde durmaktadır (s. 117-142).
Finn (1989) öğrencilerin okula bağlılığını geliştirmek için düzenli olarak aktivitelere katılma-
nın önemli olduğunu belirtmektedir (s. 117-142). Aslında öğrenciler okuldaki gerek ders içi
(soruları bilmek, bir konuda kendi yeterliliğini ortaya koymak vb) gerekse ders dışı (spor
faaliyetleri, sosyal kulüp faaliyetleri içerisinde yer almak) faaliyetlerle yetkinlik ihtiyaçlarını
doyurma fırsatlarını bulmaktadırlar. Özetle, bu çalışma bulguları, dolaylı olarak ifade edilen
araştırma sonuçlarını ampirik anlamda doğrular niteliktedir.
Literatür bulgularına (Deci, Vallerand, Pelletier & Ryan, 1991, ss. 325-346; Niemiec ve
Ryan, 2009, ss. 133-144) ve bu çalışma sonuçlarına dayalı olarak bir takım öneriler geliş-
tirilebilir. Öncelikle okul ortamında, gerek öğretmenlerin gerekse idarecilerin, öğrencilerin
okula aidiyetlerini göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Öğrencilerin okula aidiyet-
lerini artırmak adına, okul ortamında öğretmenlerin ve idarecilerin öğrencilerin psikolo-
jik ihtiyaçlarını doyurmalarının yollarını bulmaları faydalı olabilir. Bu amaç doğrultusunda
okul, psikolojik danışmanlık ve rehberlik servisi ile iş birliğine gidilerek çalışmanın bulguları
doğrultusunda çeşitli çalışmalar yapabilir. Örneğin, öğrencilere ve öğretmenlere sağlıklı
ilişki geliştirme konusunda grup rehberliği çalışmaları yapılabilir (ait olma ihtiyacı için). Bir
başka açıdan öğrencilerin ilgilerine ve yeteneklerine uygun olarak okullardaki sınıf içi ve
sınıf dışı aktiviteler düzenlenebilir (yetkinlik ihtiyacı için). Öğrencilerin okul yönetiminde
daha fazla yer almaları adına onlara seçim ve seçenek sunulabilir (özerklik ihtiyacı için).Bu
ihtiyaçların doyumu konusunda veli-okul iş birliği de sağlanabilir.
