126
Önder Kutlu & Erhan Örselli & Veysel Babahanoğlu
Giriş
Genç nüfus oranının benzer gelir kategorisi içinde bulunan ülkeler arasında oldukça yük-
sek olduğu Türkiye’de, uyuşturucu madde ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar her
geçen gün daha da artarak tehlikeli bir hal almaktadır. Uyuşturucu madde kullanımının
toplumun temel dinamiği olan aile kurumunu erozyona uğratması, toplum içinde bu mad-
delere bağımlı bir hayat süren bağımlıların ciddi bir sayıya ulaşması tehlikenin ulaştığı
boyutları gözler önüne sermektedir. Nitekim TUBİM (Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu
Bağımlılığı İzleme Merkezi) tarafından yayınlanan 2013 verilerine göre Türkiye’de uyuştu-
rucu madde kullanımına bağlı 148.121 olay gerçekleşirken, olaylardaki şüpheli sayısı ise
98.933 kişi olarak belirtilmektedir (Demirci, 2014, s. 97). Sorun sadece Türkiye’de değil,
tüm dünyada büyüyerek devam etmektedir. UNODC’nin (Birleşmiş Milletler Uyuşturucu
ve Suç Ofisi-United Nations Office on Drugs and Crime) 2016 Dünya Uyuşturucu Rapo-
ru’na göre uyuşturucu bağımlılarının sayısı 2016 yılı itibariyle dünyada 29 milyona ulaşmış
bulunmaktadır. Hayatında en az bir kez uyuşturucu madde kullananların sayısı ise 2013’te
246 milyon iken bu sayı bir yıl sonra 2014 yılında 247 milyona ulaşmıştır. Bunun yanı sıra
bugün dünyada uyuşturucu madde bağımlısı teşhisi konulan her altı kişiden yalnızca biri-
nin tedavi olmayı seçtiği belirtilmektedir (UNODC, 2016, ss. IX-XI).
Günümüzde devletler ve belli uluslararası örgütler sorunla baş edebilmek için çeşitli kamu
politikaları geliştirmekte ve uygulamaktadırlar. Bu çerçevede, başta Dünya Sağlık Örgü-
tü, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği gibi uluslararası kuruluşlar çeşitli
bağımlılık türlerine yönelik çalışmalar yaparak, ülkeleri bağlayıcı, harekete geçirici veya
teşvik edici kurallar içeren uluslararası sözleşmeler, direktifler, protokoller, deklarasyonlar,
politika paketleri ortaya koyarak, strateji ve eylem planları hazırlamışlardır (Cumhurbaş-
kanlığı, 2014, s. 808). Ülkelerin uyuşturucu madde sorununa ilişkin geliştirdikleri politikalar
ile iç hukuk mekanizmasında yer alan düzenlemeler büyük bir oranda uluslararası boyutta
yer alan düzenlemelerden etkilenmektedir (Pınarcı, 2014, s. 15). Türkiye’de de uyuşturucu
madde sorunu ile mücadele alanında geliştirilen kamu politikalarının uluslararası düzen-
lemelere paralel gelişme gösterdiği belirtilebilir. Ancak salt devletler veya kamu kurumları
tarafından ortaya konulan, geliştirilen kamu politikalarının varlığı yeterli değildir. Bu sorun-
la etkin bir biçimde mücadele edebilmek ve ortaya konulan mevcut kamu politikalarının
başarıya ulaşabilmesi vatandaşların bu politikaları nasıl algıladıkları, bu konudaki farkın-
dalık düzeyleri ile yakından ilgilidir. Çünkü vatandaşlar tarafından benimsenmeyen kamu
politikalarının başarıya ulaşması oldukça güçtür ve “kamu politikalarının saptanmasında
seçilmişler nihai anlamda söz sahibidir” (Kutlu, 2006, s. 14). Bu bağlamda gençlerin/va-
tandaşların uyuşturucu maddeyi nasıl bir sorun olarak algıladıkları ve uyuşturucu madde
bağımlılığı hakkındaki farkındalık düzeylerinin tespit edilmesi ve buna göre etkin kamu
politikalarının geliştirilmesi veya değiştirilmesi oldukça önem kazanmaktadır.
Uyuşturucu ile mücadele alanında uygulanan kamu politikaları ve bu politikaların oluş-
turulma sürecinin tüm boyutlarının ve sürecin sonuçlarının ele alındığı kapsamlı çalışma-
