341
KAMP LİDERLİĞİ
Buharlaşma
ve serinleme cildimizdeki nemin üzerinde, serin havanın dolaşmasıyla
oluşur. Vücut teri, doğal bir ‘buharlaşarak serinleme sistemi’dir.
Aktarım,
vücudumuzun soğuk ya da ıslak bir şeyle temas ettiğinde (yani ıslak bir
atletin sırtınıza değmesi, elinizi soğuk suya sokmak, burnunuzu pencere camına
değdirmek gibi), vücut ısısının temas edilen nesneye aktarılmasıdır. Soğuk
havalarda, terli ve ıslak giysilerin vücuda temas etmesi çok tehlikelidir. Giysideki
nem vücut ısısı tarafından ısıtılır ve bu ısı dışarıdaki soğuk havaya akarak vücutta
aşırı ısı kaybına yol açar.
Çeşitli giysi katmanları oluşturup bu katmanlar arasında ısıyı, vücudumuza yakın bir
yerde hapsedecek şekilde vücudumuzu örter ve sararsak, konveksiyon ve ısı yayımı
yoluyla oluşan ısı kaybına kolayca engel oluruz. Ancak, buharlaşma ve aktarım
yoluyla oluşacak ısı kaybıyla baş etmenin en kolay yolu, tenimize en yakın giysi
ve tenimiz arsında oluşan sıcak kava katmanını bozmadan oluşan nemi tenimizden
hızlıca almaktır.
Örneğin; serin bir yaz sabahında yapılması gereken ilk iş iç çamaşırı, pantolon,
bir veya iki gömlek hatta bir süveter ve hafif bir rüzgârlık giymek olmalıdır. Hava
ısındıkça, üzerimizdeki giysileri ihtiyaca göre çıkartabiliriz. Tam tersine, akşamın
serinliği başladıkça giysilerimizi tekrar giymeye başlayabiliriz. Çok katmanlı
birden çok giysi, tek katmanlı kalın bir giysiden daha çok işe yarar çünkü katmanlar
arasında hapsolan sıcak hava vücudumuzu daha sıcak tutar. Aynı zamanda,
üstümüzdeki giysileri gerektiğinde azaltıp çoğaltarak değişen hava koşullarına
daha iyi uyum sağlarız. Bu sayede vücudumuzdaki aşırı ısınma sonucunda oluşan
terlemeyi de kontrol altında tutabiliriz. Giysilerimizin terleme ya da başka bir dış
etmen sonucunda ıslanması, hipodermi dediğimiz aşırı ısı kaybı tehlikesine yol açar
ve bu durum bazen ölümcül sonuçlara neden olabilir.
Üzerinize kaç kat kıyafet giyerseniz giyin, bu sisteminin asıl olarak üç temel giysi
katmanı vardır.
Nem Aktarım Katmanı
Bu katman, teri çabucak ve etkili bir biçimde aktarabilen nefes alabilir bir
malzemeden yapılmış, vücudumuza temas eden giysi katmanıdır. Soğuk havalarda
nemi çabucak aktarabilmek için, yünden, ipekten ya da polipropilen, Capilene,
Thermax, Dryline gibi sentetik malzemelerden yapılmış iç çamaşırları giyin. Yün
çok eskiden beri kullanılan ve hâlâ çok kullanışlı bir malzeme olmasına rağmen,
nemi bir sonraki giysi katmanına aktararak cildimizi kuru tutan ve emici olmayan
sentetik malzemeler artık daha çok tercih edilmeye başlanmıştır. En önemlisi;
soğuk havalarda pamuklu malzemeden yapılmış iç çamaşırları kesinlikle giymeyin
çünkü pamuk ıslandığı zaman yalıtım sağlamaz. Pamuklu kumaşlarda toplanan
nem, vücudumuzun ısı üretebildiğinden çok daha hızlı bir şekilde vücut ısımızı
düşürecektir.
Yalıtım Katmanı
Isıyı vücudumuzun etrafında tutabilmek için gömlekler, kazaklar, yelekler, ceketler
ve parkalar kullanırız. Yünlü, tüylü ya da Polarguard, Hollofil II, Thinsulate gibi
daha yeni sentetik malzemelerden yapılan bu ve benzeri daha birçok giysi türü
yalıtım katmanı olarak kullanılır. Yünlü kumaşların, ıslandığında çok ağır olmaları
gibi bir dezavantajı vardır ve kaz tüyü gibi tüylü malzemeler ise ıslandıklarında
tamamen işe yaramaz hâle gelirler. Öte yandan, pile (akrilik, naylon ya da polyester
