GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
87
Modern Toplumda Ahlâk ve Gençlik
Modern toplumda gençlerin, özgür mü yoksa bağımlı mı oldukları üzerine çok düşünme
ve araştırma yapmak gerektiği açıktır.
Aile Ahlâkı ve Gençlik
Modern aile anlayışı, geleneksel olandan farklı boyutlar taşır. Özellikle çekirdek aile, kolay
boşanmalar, az çocukluluk, eşlerin her ikisinin çalışması, bebek ve çocukların bakıcılara,
kreşlere, ana sınıflarına verilmesi, evde birlikte yemek yeme ve oturmaların azalması, ço-
cuksuzluk, çocukların ebeveyne iyilik yapma duygusu yerine haklarla yaklaşması vs. zikre
değer farklılıklardır.
Müslüman toplumda, hatta genel olarak geleneksel toplumda aile sosyolojisi açısından
en önemli ve dikkat çekici hususlardan biri, ailede ihsan geleneğinin, ihsana dayalı tutum
ve davranışın olması, çocukların ebeveyne ihsanda bulunması yaklaşımıdır. Kur’an’da ço-
cukların anne-babaya iyilik etmeleri, yani ihsan etmeleri istenir. Öyle ki bazı ayetlerde Al-
lah’a kulluk etmek ve şirk koşmamak gibi hususların hemen ardından çocukların anne-ba-
baya ihsan etmeleri emredilir (Bkz. İsra 17/23; Nisa 4/36; En’am 6/151; Ankebut 29/8 vd.).
Bugünün gençlerinde anne-babaya karşı ihsan mı öne çıkmakta yoksa hak anlayışı mı?
Denilebilir ki, günümüz dünyasında gençlerin yaklaşımı ihsan (iyilik) ahlâkı değil, hak ahlâkı
temelindedir.
Şiddet Ahlâkı Açısından Gençler
Modernite, gelenekselden farklı, gizli, görünmeyen ve yaygın şiddet türünü genç kuşaklara
tahmil etmekte, öğretmekte ve ahlâkî bir özellik olarak yüklemektedir. Modern toplumda
şiddet, kamusallıktan çıkmış, fakat olabildiğince yaygınlaşmıştır (Han, 2016). Gençler hem
bu manada yaygın şiddetin etkisinde kalmakta, hem de ulusal ve küresel terör örgütlerinin
nesnesi olmaktadır. Modern dünyada birçok toplumda ekin olarak faaliyet gösteren söz
konusu örgütlerin neredeyse bütün üyelerinin genç olduğuna bakılırsa, gençlerin ne kadar
büyük bir şiddet, çatışma ve terör döngüsü içinde oldukları, hem kendilerini hem de her
türlü din, inanç, düşünce, gelenek, çizgi ve hayat tarzına mensup masum insanları şiddete
maruz bıraktıkları anlaşılabilir. Günümüz modern dünyasında hatırı sayılır büyüklükte bir
genç nüfusun şiddet ahlâkının içinde ve etkisi altında olduğu söylenebilir.
Din, İman, Ahlâk ve Gençlik
Ahlâk ile din arasında önemli bağlantılar vardır. Esasen her din, birey ve toplumun dav-
ranışını, kendisinin açıkladığı hakikatlerle uyumlu hâle koymayı hedef alan ahlâkî kaideler
dile getirir. Dindar toplum, düşünce ve davranışlarında din, iman ve ahlâkı bir bütün olarak
yaşar. İslam ahlâkı söz konusu olduğunda, ahlâkın kaynağının İslam dini ve Allah’a iman
olduğu, hatta Allah’a imanın da güzel ahlâkî bir eylem olduğu görülür. Kur’an, bunu açık
bir üslupla ortaya koymaktadır: “Yüzlerinizi doğudan ve batıdan yana çevirmeniz iyilik de-
