74
Anadolu’nun
Her Köşesinde Spor
Spor
faaliyetleri
sadece
büyük
kentlerde
yapılmıyordu. Anadolu’nun çeşitli kentlerinde de sporun
gerekliliği biliniyor, kurulan kulüplerde çeşitli dallarda
faaliyet gösteriliyordu.
İlk beden eğitiminin başladığı bölgelerden biri
Erzurum’du. Krikor Cocolyan diyordu ki: “Sanasaryan
Okulu gibi eşi benzeri olmayan bir eğitim kurumunun
etkisi, Anadolu’nun en ücra köşelerine kadar örnek bir
eğitim kurumu olmuştur. Okulun içinde yüzmenin ve
koşunundeğişik şekilleri vebedeneğitimininyeni yaratılan
planlı şekilleri, okulun talebeleri tarafından çekilen gösteri
resimleri bize şunu gösteriyor. Çok iyi ve kaliteli bir okulun
varlığı hakkındaki bilgiler ve çevre okulların da okul
sonrası verilen diplomaları, sporun ve beden eğitiminin
okullarda ders programı olarak yapıldığının ispatıdır.”
Erzurum’da yayınlanan Haraç isimli gazetede bu
faaliyetler hakkında Şavarş Misakyan şu yazıyı yazacaktı:
“Beden eğitimi hareketleri İstanbul’dan Erzurum’a kadar
bize fayda getirecek. Onun için bizler hiçbir fedakarlıktan
kaçınmamamız gerekir. Gençlerin kurdukları bu spor ve
jimnastik dernekleri bize gün içinde aldığımız gıda kadar
gerekli bir şeydir. Onun için her fedakarlığı yapmamız, bu
beden eğitimi hareketleri devamlı bir ders olmalı ve fiziki
bir şekilde belimizi doğrultmalıyız ki, aklımız fikrimiz ve
kalbimiz yanlış düşüncelere kapılmasın.”
Van’da “Vahakn” isimli bir idman birliği
kurulmuştu. Getronagan Okulu’ndaki talebelerin boş
saatleri yine jimnastiğe ayrılmıştı. İstanbul’daki “Dork”
Kulübü’nün kurucularından Yeğişe Kaçoni, oradaki spor
hareketlerini geniş çevrelere yaymak için Van’a gidiyordu.
Van Okulu öğrencileri de bu amaçla bir spor şenliği tertip
edeceklerdi. Kupa ödülü İsveç jimnastiği modelindeydi.
Bu çalışmaların ardından “Vaspuragan Futbol Takımı”
kurulacaktı.
Sivas’ta ilk çalışmaların olduğu görülür. 1911
yılında 14 kişinin öncülüğü ile “Bartev” isminde bir dernek
kurulmuştu. Ermeni gençlerinin katılımıyla derneğin
üyeleri hızla artmaya başlamıştı. Dernek haftada bir
gün futbol maçları organize ediyordu. Diğer günlerdeki
faaliyetler serbest jimnastik, koşu ve boks dallarına
ayrılmıştı. “Bartev”in ardından “Varaztadyan” kurulmuş,
böylece karşılıklı maçlar yapılmaya başlanmıştı.
Ramanos V. Cezveciyan bu dönemde Anadolu’da
hızla yayılan spor hareketlerine ve kurulan kulüp ya da
derneklere şu paragrafı açar:
“İstanbul’un beden eğitiminin ilerlemesi hareketi,
Bahçecik’teki beden eğitimi hareketinde şiddetli bir
etki bıraktı. Zaten 1911 Haziran’ında ilk spor şenliği ve
futbol maçları Ermeni sporcular tarafından yapılmaya
başlanmıştı. Bahçecik’te aktif olarak jimnastik hareketinde
çok başarılı bir takım olan “Arziv” isimli bir futbol takımı
vardı. Bu başarıda o şehrin yüksek okul öğrencilerinden
olan Mateos Zarifyan’ın rolü büyüktü. “Anadolia Koleji”
öğrencilerinin çabaları ile bağımsız dernekler kurulmaya
başlanmıştı. 1908 yılında birleşerek “Şavarşyan” derneğinin
temelini attılar. Futbola paralel bu dernekte “Ayk” adlı
beysbol takımı vardı. Bu alanda Anatolia kolejinden başka,
aktif olarak Ermeni Sahakyan Okulu’nun “Hayorti” talebe
birliği zaman zaman yarışmalar düzenliyordu.
Urfa’da Getronagan Okulu öğrencileri 1912
Haziran’ında, beden eğitimi öğretmeni Hagop Serigyan’ın
idaresinde ilk beden eğitimi gösterileri yapılmış, galip
gelenlere Serikyan tarafından plaket verilmişti. 1911
yılında Erzincan’da ilk çocuk kulübü kurulacaktı. Bir yıl
sonra “Jayr” jimnastik kulubü faaliyete geçiyordu. Amacını
kendi kuruluşları içinde bulunan insanların beden eğitimi
ve fiziki olarak güçlenmesi olarak açıklamıştı.
Trabzon’daki “Arziv Derneği” daha sonraki
yıllarda yapılanacak ve “Şarjum” adı ile bir takım niteliğini
kazanacaktı.
